Leie en Schelde in het Citadelpark

Het Citadelpark in het Belgische Gent is een ideale plek om even tot rust te komen. Ver weg van alle drukte en toch zo dichtbij de stad. Deze groene oase herbergt een grote collectie bomen en planten waarvan sommigen onder hen bijzondere en unieke exemplaren zijn. Sfeervol en gastvrij om deze stuk voor stuk van dichtbij te leren kennen en luisteren naar hun verhalen. Per fiets of te voet, je hebt vaak mooie doorkijkjes en verrassende ontmoetingen. In eerdere berichten liet ik je al kennis maken met de verdwenen citadel, de beelden ‘het Moorken’ Sakala van Louis Mast en ‘de Boetelingen’, levenslang vastgeketend door Jules Lagae, of de mysterieuze grotten die door mijn vriendin Tine de Jong in haar blog worden besproken.

Het park is ook bekend om haar grote vijver die ongelukkigerwijze door waterverlies herleid werd tot een droog en dor gebied met karige plassen verspreid. Geen enkel vis en waterplantje meer te bespeuren. De eenden en de ganzen voelen zich angstig, verlamd, verhard, ongelovig, verdrietig en eigenlijk ook wanhopig. Zelfs de andere vogels vinden het maar niks. Dat is rampzalig voor de natuur (!). Hoe prachtig de vijver wel was in andere tijden, kijk maar naar de onderstaande foto’s.

Het eerste wat me opvalt, is het rotseiland waar diverse menselijke figuren elk een verschillende houding aannemen. Aan de linkerzijde herkennen wij een naakte vrouw die mij aan een Venus doet denken terwijl een man zittend tegen een rotspunt aan de rechterzijde meer weg heeft van de god Neptunus. Zij is druk bezig om haar haar stijl te maken. Oorspronkelijk bood Lalaing het beeld onder de titel ‘Venus als zinnebeeld van de Schoonheid in haar klassieke grootte’. Het beeld kreeg een nieuwe naam mee:’Leie en Schelde’. Zij als Leie, hij als Schelde. Wellicht mede dankzij die post factum toegekende inhoudelijke relatie met Gent kreeg dit beeld van deze Brusselse beeldhouwer toch een prominente plaats op de Wereldtentoonstelling van 1913. Twee mensen als zinnebeeld. Om de allegorische voorstelling extra in het brons te zetten, zien wij ook twee kinderen in de buurt van Leie en Schelde. Verwijst men hiermee naar de zijrivieren de Dender en de Durme? Het kan ook zijn dat de kinderen niet de zijrivieren voorstellen maar eerder de andere waterlopen die de stad Gent heeft: de Lieve en de Rietgracht. Elk van hen beschikt over een bijzondere eigenschap: terwijl het ene kind rust, kijkt het andere kind op naar de Leie. De dwarrelende bladeren illustreren de rijke natuur.

Na de wapenstilstand in 1918 kreeg de stad het beeld in diverse brokken en stukken terug. Op 7 september 1919 werden ze stuk voor stuk in bewaring gegeven aan het Museum voor Schone Kunsten zodat deze later in ere wordt hersteld. Uiteindelijk zorgde de beeldhouwer Leon Sarteel voor het opnieuw gieten in brons van het kunstwerk. Hij zou voor dit monument samengewerkt hebben met de Gentse assistent-beeldhouwer Gustaaf Vander Meersche maar dat weet ik niet zeker. In 1927 kreeg het nieuwe werk zijn plaats terug aan het Citadelpark maar nu in het midden van de grote vijver. Een plaats die men tot vandaag kan bezichtigen. Onze kunstenaar Jacques de Lalaing werd ook niet vergeten. Hij is vereeuwigd in een straatnaam, in het bijzonder een dreef die wij aantreffen bij de grote vijver van het Citadelpark. Dit is tevens het eindpunt van onze wandeling. Geniet nog even mee met onderstaande diavoorstelling met enkele foto’s van het beeld ‘Leie en Schelde’ en zijn omgeving.

© Alle rechten voorbehouden, Catherine Boone, 2015